W Galicji:
1860 - powstaje Krajowe Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia, od swojego patrona św. Floriana zwane "Florianką",
1862 - początek akcji tworzenia pierwszych stowarzyszeń strażackich:
1865 - Kraków, Gródek, Tarnów,
1867 - Wadowice,
1868 - Lwów, Stanisławów,
1869 - Bochnia,
1871 - Brody, Przemyśl, Sambor, Żywiec,
1875 - we Lwowie I Krajowy Zjazd Strażacki powołuje Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim. Rozwija się działalność organizacyjna.

W Królestwie Polskim:
1864 - powstaje OSP w Kaliszu,
1871 - powstaje OSP w Częstochowie,
1881 - działa 27 organizacji strażackich
1915 - władze rosyjskie zatwierdzają ustawę Towarzystwa Świętego Floriana,
1916 - w Warszawie Ogólnokrajowy Zjazd Straży Ogniowych powołuje Związek Floriański.

W zaborze pruskim:
1867 - powstaje Prowincjonalny Śląsko-Poznański Związek Strażacki, który w 1893 r. Przekształca się w:
- Poznański Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych,
- Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych na Górnym Śląsku,
1880 - powstaje Pomorski Związek Prowincjonalnych Straży Pożarnych.

W latach I wojny światowej:
Strażacy wszystkich zaborów walczą o niepodległość w Polskiej Organizacji Wojskowej, w powstaniu Wielkopolskim, w Powstaniach Śląskich.

W listopadzie 1918 r. - aktywnie uczestniczą w rozbrajaniu garnizonów niemieckich i austriackich.

We wrześniu 1921 r. Związki działające pod zaborami łączą się w jeden - Główny Związek Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Lata II wojny to walka na wszystkich frontach.

W grudniu 1939 r. utworzono strażacką organizację konspiracyjną "Skała", która w 1943 r. weszła w skład Korpusu Bezpieczeństwa.

W latach 1939-1945 tysiące strażaków poległo w szeregach Wojska Polskiego i organizacji podziemnych.

W 1949 r. Rada Ministrów wydaje rozporządzenie o rozwiązaniu Związku.

W grudniu 1956 r. Związek OSP zostaje reaktywowany.

W kwietniu 1992 r. podczas IX Zjazdu Krajowego przyjęto nazwę Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.

X Zjazd Krajowy Związku w czerwcu 1997 r. przyjął program działania na przełom tysiąclecia - lata 1997 - 2002, a Nadzwyczajny Zjazd Krajowy w październiku 1999 r. przyjął statut dostosowujący strukturę Związku do nowego podziału administracyjnego kraju.